1
00:00:00,000 --> 00:00:01,999
Computers! 

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,999
Ik hou van ze vanaf de dag dat ik er zelf eentje kon betalen,

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,999
aan het begin van het... moderne computer tijdperk...

4
00:00:09,000 --> 00:00:10,999
de jaren 80.

5
00:00:11,000 --> 00:00:13,999
En ik heb al een groot aantal verschillende soorten computers gehad

6
00:00:14,000 --> 00:00:16,999
en publiekelijk steun betuigd aan de ene of de andere soort. 

7
00:00:17,000 --> 00:00:23,999
Maar sinds kort ben ik een aanhanger -net als vele anderen- van de vrije software beweging. 

8
00:00:24,000 --> 00:00:25,999
En er bestaat veel onduidelijkheid over wat dat betekent,

9
00:00:26,000 --> 00:00:27,999
en ik wil graag helpen om die weg te nemen,

10
00:00:28,000 --> 00:00:30,999
omdat dit een feestelijk jaar is.

11
00:00:31,000 --> 00:00:33,999
en ik graag wil helpen zodat we dit samen kunnen vieren,

12
00:00:34,000 --> 00:00:35,999
en vooruit te kijken naar de toekomst van vrije software. 

13
00:00:37,000 --> 00:00:38,999
Als je bijvoorbeeld wel eens..

14
00:00:39,000 --> 00:00:40,999
de waterleiding in je huis bekijkt,

15
00:00:41,000 --> 00:00:42,999
dan snap je misschien niet hoe het werkt,

16
00:00:43,000 --> 00:00:44,999
maar heb je misschien een vriend die het wel begrijpt. 

17
00:00:45,000 --> 00:00:46,999
En hij kan je adviseren om hier een pijp te verplaatsen,

18
00:00:47,000 --> 00:00:50,999
of een stop daar, of een leiding ergens anders.  

19
00:00:51,000 --> 00:00:52,999
En dan breek je toch geen wetten als je dat doet, of wel?

20
00:00:53,000 --> 00:00:54,999
Omdat het jouw huis is en je eigen leidingen.

21
00:00:55,000 --> 00:00:56,999
Met je computer mag je dat niet. 

22
00:00:57,000 --> 00:00:59,999
Je kunt niet maar wat aanrommelen met je besturingssysteem. 

23
00:01:00,000 --> 00:01:03,999
En je mag zeker 

24
00:01:04,000 --> 00:01:06,999
geen ideeën delen met anderen. 


25
00:01:07,000 --> 00:01:11,999
omdat Apple en Microsoft, de makers van de twee populairste besturingssystemen.

26
00:01:12,000 --> 00:01:14,999
heel erg duidelijk zijn over het feit dat zij de eigenaar zijn van het besturingssysteem, 

27
00:01:15,000 --> 00:01:17,999
en niemand anders mag er iets mee doen.  

28
00:01:18,000 --> 00:01:19,999
Misschien vind je dit heel normaal..

29
00:01:20,000 --> 00:01:21,999
"Waarom zouden ze dat niet doen?"

30
00:01:22,000 --> 00:01:23,999
Maar toch, waarom mag jij niet doen wat jij wilt?

31
00:01:24,000 --> 00:01:31,999
En waarom mag de gemeenschap niet samen dingen veranderen, verbeteren en delen?

32
00:01:32,000 --> 00:01:33,999
Zo werkt de wetenschap uiteindelijk ook...

33
00:01:34,000 --> 00:01:35,999
Alle kennis is vrij beschikbaar. 

34
00:01:36,000 --> 00:01:37,999
En binnen goede wetenschap wordt alle kennis gedeeld. 

35
00:01:38,000 --> 00:01:39,999
Als dat niet zo is, dan is het slechte wetenschap. 

36
00:01:40,000 --> 00:01:42,999
En een soort van tirannie.

37
00:01:43,000 --> 00:01:44,999
En daar begint het eigenlijk allemaal mee, 

38
00:01:45,000 --> 00:01:46,999
met een man die Richard Stallman heet. 

39
00:01:47,000 --> 00:01:49,999
Hij besloot, vandaag de dag bijna vijfentwintig jaar geleden 

40
00:01:50,000 --> 00:01:53,999
Om een heel nieuw besturingssysteem vanaf de grond op te bouwen.  

41
00:01:54,000 --> 00:01:59,999
Hij noemde het GNU, wat "GNU is geen Unix" betekent.

42
00:02:00,000 --> 00:02:01,999
omdat het dat niet is. 

43
00:02:02,000 --> 00:02:04,999
Het lijkt wel veel op Unix,

44
00:02:05,000 --> 00:02:10,999
maar elk onderdeel, elke module, elke kleine sectie van de code,

45
00:02:11,000 --> 00:02:13,999
(en het is gigantisch veel code omdat het op zoveel verschillende platformen moet draaien)

46
00:02:14,000 --> 00:02:19,999
wordt gemaakt en ontwikkelt door de gemeenschap, de programmeurs,

47
00:02:20,000 --> 00:02:25,999
die welkom zijn binnen de GNU gemeenschap, om te helpen de software te verbeteren.  

48
00:02:26,000 --> 00:02:31,999
Elke "distro" zoals dat heet, elke distributie van GNU

49
00:02:32,000 --> 00:02:34,999
wordt getest, verbeterd en verfijnd

50
00:02:35,000 --> 00:02:39,999
door mensen die alleen maar het perfecte besturingssysteem willen bouwen. 

51
00:02:40,000 --> 00:02:45,999
dat kan worden gebruikt op alle platformen door zoveel mogelijk gebruikers. 

52
00:02:47,000 --> 00:02:53,999
De tijd brak aan dat de kernel - het centrale deel van het besturingssysteem - geschreven moest worden. 

53
00:02:55,000 --> 00:02:56,999
En een man, Linus Torvalds, waar je misschien wel eens van gehoord hebt, 

54
00:02:57,000 --> 00:02:58,999
schreef de kernel. En die werd naar hem genoemd, Linus. 

55
00:03:00,000 --> 00:03:01,999
Linux werd het genoemd (Brits Engelse uitspraak),

56
00:03:03,000 --> 00:03:04,999
of Linux (Amerikaans Engelse uitspraak) zoals sommigen het uitspreken. 

57
00:03:07,000 --> 00:03:08,999
En Linux is de kernel die draait binnen GNU.

58
00:03:11,000 --> 00:03:12,999
En hier ben ik, 

59
00:03:14,000 --> 00:03:19,999
alleen om je eraan te herinneren dat GNU en Linux de twee pilaren zijn van de vrije software gemeenschap. 

60
00:03:20,000 --> 00:03:21,999
mensen die van mening zijn, en dat is het belangrijkste,

61
00:03:24,000 --> 00:03:25,999
dat software vrij moet zijn, 

62
00:03:26,000 --> 00:03:27,999
dat de gemeenschap het aan mag passen, 

63
00:03:28,000 --> 00:03:35,999
en het mag gebruiken, het veranderen, verbeteren en die verbeteringen te verspreiden binnen de gemeenschap.

64
00:03:36,000 --> 00:03:37,999
net als met wetenschap. 

65
00:03:38,000 --> 00:03:39,999
Dat is zo ongeveer wat ze zeggen. 

66
00:03:40,000 --> 00:03:42,999
Op de manier waarbij goede wetenschappers alles delen en alle kennis open en vrij is,

67
00:03:43,000 --> 00:03:44,999
zo hoort het ook te zijn met een besturingssysteem. 

68
00:03:46,000 --> 00:03:47,999
Dus als je fan bent van GNU,

69
00:03:48,000 --> 00:03:50,999
als je supporter bent van Linux, en van de Free Software Foudation, 

70
00:03:52,000 --> 00:03:55,999
"Tja, wat kan ik doen?" vraag je je waarschijnlijk af. 

71
00:03:56,000 --> 00:04:00,999
Het meest voor de hand liggende wat je kan doen is een GNU/Linux besturingssysteem op je computer gebruiken.  

72
00:04:01,000 --> 00:04:02,999
Dat is veel gemakkelijker dan je misschien denkt!

73
00:04:03,000 --> 00:04:06,999
Ga naar gnu.org en kijk of je een distributie kunt vinden die je aanspreekt. 

74
00:04:07,000 --> 00:04:09,999
Waarschijnlijk, als je van een goede grafische desktop houdt,

75
00:04:10,000 --> 00:04:13,999
iets als g-New-Sense, gNewSense.

76
00:04:14,000 --> 00:04:16,999
Je vindt het wel op gnu.org.

77
00:04:17,000 --> 00:04:18,999
Of als je erg slim bent, 

78
00:04:19,000 --> 00:04:20,999
wil je misschien wel zelf code schrijven. 

79
00:04:21,000 --> 00:04:22,999
Misschien wil je bijdragen aan de som van alle kennis

80
00:04:23,000 --> 00:04:25,999
die GNU en Linux maken wat ze zijn. 

81
00:04:26,000 --> 00:04:27,999
In ieder geval, 

82
00:04:28,000 --> 00:04:29,999
Hoop ik dat je met mij 

83
00:04:30,000 --> 00:04:32,999
GNU een heel gelukkige vijfentwintigste verjaardag wilt wensen. 

84
00:04:33,000 --> 00:04:34,999
Laten we dat nu maar doen,  

85
00:04:38,000 --> 00:04:39,999
Dus, gelukkige verjaardag, GNU!

86
00:04:40,000 --> 00:04:41,999
25 jaar oud. 

87
00:04:42,000 --> 00:04:43,999
Het besturingssysteem van de toekomst. 

88
00:04:44,000 --> 00:04:45,999
Vrijheid!

89
00:04:53,000 --> 00:04:54,999
Lekker, chocolade!

90
00:04:55,000 --> 00:04:56,999
Het smakelijkste besturingssysteem in de wereld..

91
00:04:57,000 --> 00:04:58,999
en helemaal vrij. 

92
00:05:06,000 --> 00:05:07,999
Translation: Catharina Bethlehem