Αυτή η μετάφραση μπορεί να μην αντανακλά τις αλλαγές που έγιναν από τις 2021-07-11 στο Αγγλικό πρωτότυπο.

Καλό θα ήταν να ρίξετε μια ματιά σε εκείνες τις αλλαγές. Παρακαλούμε δείτε το Μεταφράσεις ΔΙΑΒΑΣΕΜΕ για να βρείτε πως μπορείτε να βοηθήσετε να ενημερωθεί αυτή η μετάφραση.

Γιατί το λογισμικό δεν πρέπει να έχει ιδιοκτήτες

από τον Richard Stallman

Η ψηφιακή τεχνολογία της πληροφορικής συνεισφέρει στον κόσμο, με το να κάνει ευκολότερη την αντιγραφή και τροποποίηση δεδομένων. Οι υπολογιστές υπόσχονται να κάνουν αυτά, ευκολότερα, για όλους μας.

Όχι όλοι, θέλουν να το κάνουν ευκολότερο. Το σύστημα των δικαιωμάτων δημιουργών, δίνει στα προγράμματα λογισμικού “ιδιοκτήτες”, οι περισσότεροι των οποίων σκοπεύουν να παρακρατήσουν τις πιθανές, ευεργετικές δυνατότητες του λογισμικού μακριά από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Αυτοί, θέλουν να είναι οι μοναδικοί που μπορούν να αντιγράψουν και να τροποποιήσουν το λογισμικό που χρησιμοποιούμε.

Το σύστημα των πνευματικών δικαιωμάτων, αναπτύχθηκε με την τυπογραφία—μια τεχνολογία για μαζική παραγωγή αντιγράφων. Τα πνευματικά δικαιώματα (Copyright) ταίριαζαν με αυτήν την τεχνολογία, διότι περιόριζε μόνο τους μαζικούς αντιγραφείς βιβλίων. Δεν έπαιρνε την ελευθερία από τους αναγνώστες των βιβλίων. Ένας συνηθισμένος αναγνώστης, ο οποίος δεν κατείχε τυπογραφείο, μπορούσε να αντιγράψει βιβλία μόνο χρησιμοποιώντας χαρτί και μελάνι, και λίγοι αναγνώστες μηνύθηκαν για αυτό.

Η ψηφιακή τεχνολογία, είναι πιο ευέλικτη από το τυπογραφείο: όταν η πληροφορία έχει ψηφιακή μορφή, μπορείτε εύκολα να την αντιγράψετε και να την μοιραστείτε με άλλους. Αυτή ακριβώς η ευελιξία, δημιουργεί έναν κακό συνδυασμό με ένα σύστημα όπως τα δικαιώματα δημιουργού. Αυτός είναι και ο λόγος πίσω από την κλιμακούμενη μοχθηρία και τα δρακόντεια μέτρα να επιβληθούν τα δικαιώματα δημιουργών λογισμικού. Λάβετε υπόψιν σας αυτές τις τέσσερις πρακτικές της Ένωσης Εκδοτών Λογισμικού (Software Publishers Association - SPA):

Και οι τέσσερις παραπάνω πρακτικές, προσομοιάζουν αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στην πρώην Σοβιετική Ένωση, όπου κάθε φωτοτυπικό μηχάνημα είχε και από έναν φρουρό ώστε να προλαβαίνει τις απαγορευμένες αντιγραφές, και όπου οι ιδιώτες έπρεπε να αντιγράφουν πληροφορίες κρυφά και να τις περνούν χέρι με χέρι, ως samizdat. Υπάρχει βέβαια μια διαφορά: το κίνητρο για τον έλεγχο της πληροφορίας στη Σοβιετική Ένωση ήταν πολιτικό· στις Η.Π.Α. το κίνητρο είναι το κέρδος. Αλλά είναι οι ενέργειες που μας επηρεάζουν, όχι τα κίνητρα. Κάθε προσπάθεια για παρεμπόδιση του διαμοιρασμού της πληροφορίας, για οποιοδήποτε λόγο, οδηγεί στις ίδιες μεθόδους και στην ίδια σκληρότητα.

Οι ιδιοκτήτες έχουν διαφόρων ειδών επιχειρήματα, για την απόδοση σε αυτούς του ελέγχου για το πώς χρησιμοποιούμε την πληροφορία:

Τί χρειάζεται η κοινωνία ; Χρειάζεται πληροφορία η οποία να είναι πράγματι διαθέσιμη στους πολίτες αυτής—για παράδειγμα, προγράμματα τα οποία οι άνθρωποι θα μπορούν να διαβάζουν, επιδιορθώνουν, προσαρμόζουν και βελτιώνουν, όχι απλώς να τα λειτουργούν. Αλλά συνήθως αυτό που παρέχουν οι ιδιοκτήτες λογισμικού, είναι κάτι που δεν μπορούμε να μελετήσουμε ή αλλάξουμε.

Η κοινωνία επίσης χρειάζεται ελευθερία. Όταν ένα πρόγραμμα, έχει ιδιοκτήτη, οι χρήστες χάνουν ελευθερία να ελέγξουν μέρος της δικής τους ζωής.

Και πάνω από όλα, η κοινωνία χρειάζεται να ενθαρρύνει το πνεύμα της εθελοντικής συνεργασίας ανάμεσα στους πολίτες της. Όταν οι ιδιοκτήτες λογισμικού μας λέγουν, πώς βοηθώντας τους γειτονές μας με έναν φυσικό τρόπο, αυτό είναι 'πειρατεία', μολύνουν το πνεύμα των πολιτών της κοινωνίας μας.

Γι αυτό λέμε πώς το ελεύθερο λογισμικό είναι θέμα ελευθερίας, όχι τιμής.

Το οικονομικό επιχείρημα για τους ιδιοκτήτες του λογισμικού είναι λάθος, αλλά το οικονομικό θέμα είναι πραγματικό. Κάποιοι άνθρωποι, γράφουν χρήσιμα προγράμματα για την χαρά της συγγραφής ή για τον θαυμασμό και την αγάπη, αλλά εάν θέλουμε περισσότερο λογισμικό από όσο γράφουν αυτοί οι άνθρωποι, πρέπει να συγκεντρώσουμε κεφάλαια.

Από τη δεκαετία του 1980, οι συγγραφείς ελεύθερου λογισμικού δοκίμασαν διάφορες μεθόδους ώστε να βρουν πόρους, με κάποια επιτυχία. Δεν υπάρχει ανάγκη να γίνει κάποιος πλούσιος· ένα τυπικό εισόδημα είναι αρκετά θελκτικό για πολλές εργασίες που είναι λιγότερο ικανοποιητικές από τη συγγραφή προγραμμάτων.

Για χρόνια, έως ότου μια υφηγεσία το κατέστησε μη αναγκαίο, έβγαζα τα προς το ζην κάνοντας κατά παραγγελία βελτιώσεις στο ελεύθερο λογισμικό που είχα γράψει. Κάθε βελτίωση προσθέτονταν στην κανονική δημοσιοποιημένη έκδοση και τελικά κατέληγε να είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό. Οι πελάτες με πλήρωναν να εργαστώ στις βελτιώσεις που ήθελαν, παρά στα χαρακτηριστικά τα οποία σε άλλη περίπτωση θα θεωρούσα υψηλής προτεραιότητας.

Μερικοί συγγραφείς ελεύθερου λογισμικού, βγάζουν χρήματα με το να πωλούν υπηρεσίες υποστήριξης. Το 1994, η Cygnus Support, με περίπου 50 υπαλλήλους, υπολόγισε πως περίπου το 15 τοις εκατό της εργασίας του προσωπικού της ήταν η ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού—ένα σεβαστό ποσοστό για μια εταιρεία λογισμικού.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, εταιρείες συμπεριλαμβανομένων των Intel, Motorola, Texas Instruments και Analog Devices συνεργάστηκαν για να χρηματοδοτήσουν τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη του GNU C μεταγλωττιστή. Το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης του GCC γίνεται ακόμη από πληρωμένους προγραμματιστές. Ο GNU μεταγλωττιστής για τη γλώσσα προγραμματισμού Ada, χρηματοδοτήθηκε τη δεκαετία του 1990 από την Αεροπορία των Η.Π.Α., και συνεχίζεται από τότε από μια εταιρεία που δημιουργήθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό.

Το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού είναι ακόμα μικρό, αλλά το παράδειγμα του υποστηριζόμενου από ακροατές ραδιοφώνου στις Η.Π.Α δείχνει πως είναι δυνατή η υποστήριξη μιας μεγάλης δραστηριότητας, χωρίς να εξαναγκάζεται ο κάθε χρήστης να πληρώνει.

Ως χρήστης υπολογιστή σήμερα, μπορεί να βρείτε τον εαυτό σας να χρησιμοποιεί ένα ιδιόκτητο πρόγραμμα. Εάν οι φίλοι σας, σας ζητήσουν ένα αντίγραφο, θα ήταν λάθος να αρνηθείτε. Η συνεργασία είναι σημαντικότερη των δικαιωμάτων δημιουργού. Αλλά η κρυφή, υπόγεια συνεργασία, δεν κάνει για μια καλή κοινωνία. Ο άνθρωπος θα πρέπει να φιλοδοξεί για μια σωστή ζωή, ανοιχτή με υπερηφάνεια και αυτό σημαίνει όχι στο ιδιόκτητο λογισμικό.

Αξίζετε το να μπορείτε να συνεργάζεστε ανοιχτά και ελεύθερα με άλλους ανθρώπους που χρησιμοποιούν λογισμικό. Αξίζετε να μάθετε πως λειτουργεί το λογισμικό και να διδάξετε τους μαθητές σας με αυτό. Αξίζετε να μπορείτε να προσλάβετε τους αγαπημένους σας προγραμματιστές να το φτιάξουν, όταν αυτό χαλάσει.

Αξίζετε ελεύθερο λογισμικό.

Υποσημειώσεις

  1. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν στη συνέχεια.

Αυτό το δοκίμιο δημοσιεύεται στην Ελεύθερο Λογισμικό, Ελεύθερη Κοινωνία: Tα Επιλεγμένα Δοκίμια του Richard M. Stallman.